سندروم متابولیک چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟ نقش چای سبز در بهبود این بیماری چیست؟

نوشیدن سه  فنجان چای سبز در روز به افراد مسن مبتلا به سندرم متابولیک  درکاهش وزن ومتناسب نمودن اندازه ی دور کمر کمک می کند. اگر می‌خواهید درباره سندروم متابولیک و نقش چای سبز در درمان آن بیشتر بدانید با ما همراه باشید.

سندروم متابولیک چیست؟

سندروم متابولیک مجموعه‌ای از اختلالات است که وقتی همراه با هم اتفاق بیفتند، خطر بیماری قلبی، سکته و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهند.

این اختلالات شامل:

• فشارخون بالا
• قند خون بالا
• چربی بالای دور کمر
• و سطوح غیرطبیعی کلسترول یا تری گلیسیرید می‌شود.

وجود یکی از اختلالات ذکر شده نشان دهنده وجود بیماری سندروم متابولیک نیست. اما نشان دهنده خطر بیشتر از نظر ابتلا به بیماری‌های جدی است. هرچه فردی تعداد بیشتری از این اختلالات را داشته باشد احتمال عوارض از جمله دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی بیشتر می‌شود.

سندروم متابولیک به شکل پیشرونده‌ای در حال شیوع است. در صورتی که فردی سندروم متابولیک یا هرکدام از اجزا آن را داشته باشد، تغییرات گسترده در شیوه زندگی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را کاهش داده و یا حتی به صفر برساند.

چه کسانی به سندروم متابولیک مبتلا هستند؟

اگر شما سه مورد از موارد زیر را داشته باشید به سندرم متابولیک مبتلا هستید. 

• دور شکم بالاتر از 90 سانتی متر در زنان و مردان  
• تری گلیسیرید بالاتر از 150 mg/dl 
• چربی خوب یا HDL  کمتر از 40 mg/dl در مردان یا 50 mg/dl  در زنان 
• فشار خون بالای 130/85 mmHg 
• قند خون ناشتای بالاتر از 100 mg/dl

علل سندروم متابولیک

سندروم متابولیک بسیار با اضافه وزن یا چاقی و عدم تحرک مرتبط است. همچنین با اختلالی که مقاومت به انسولین نامیده می‌شود ارتباط دارد.

به طور طبیعی سیستم گوارشی غذاهای خورده شده را به قند تجزیه می‌کند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس برای کمک به ورود قند به درون سلول‌ها و استفاده به عنوان سوخت سلول ها، ساخته می‌شود.

در بیمارانی که دچار مقاومت به انسولین هستند، سلول‌ها به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند. گلوکز نمی تواند به سادگی وارد سلول‌ها شود. در نتیجه حتی با وجودی که بدن مقادیر بیشتر و بیشتری انسولین می‌سازد و برای کاهش قند خون تلاش می‌کند، سطح قند خون افزایش می‌یابد.

مدیریت و درمان سندروم متابولیک

اگر هرکدام از اجزا سندروم متابولیک در فردی وجود داشته باشد، تغییر در شیوه‌‌ی زندگی می‌تواند به جلوگیری از مشکلات جدی سلامتی مانند حمله قلبی یا سکته، کمک کند:

فعالیت بدنی منظم: 

متخصصین سلامت حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه، مانند پیاده روی سریع، را توصیه می‌کنند. اما لازم نیست همه ورزش به یکباره انجام شود. می‌توان از هر فرصتی برای افزایش فعالیت بدنی روزانه استفاده کرد.

کاهش وزن: 

کاهش ۷ تا ۱۰ درصدی وزن بدن می‌تواند مقاومت به انسولین و فشار خون را کاهش دهد و احتمال ابتلا به دیابت را کمتر کند. همچنین مهم است که این کاهش وزن حفظ شود.

رژیم غذایی سالم: 

روش‌های تغذیه سالم، مانند رژیم غذایی مدیترانه ای، بر روی مصرف سبزیجات، میوه ها، غلات کامل با فیبر بالا و پروتئین فاقد چربی و محدودیت مصرف ماءالشعیر شیرین شده با شکر، الکل، نمک، شکر و چربی مخصوصا چربی اشباع و ترانس، تاکید دارند.

استفاده از مواد غذایی طبیعی و ارگانیک با خاصیت دارویی مانند چای سبز توصیه می‌شود

توقف مصرف سیگار: 

ترک سیگار، سلامت کلی فرد را بهبود می‌بخشد. اگر نیاز است برای ترک آن می‌توان از پزشک کمک گرفت.

کاهش یا مدیریت استرس: 

فعالیت بدنی، مراقبه و عبادت، یوگا و سایر فعالیتهایی که می‌توانند به مدیریت استرس کمک کنند، باعث بهبود سلامت جسمی و روحی بیمار می‌شوند.

دارو درمانی:

 اگر تغییرات شیوه زندگی برای کنترل علائم کافی نبود، پزشک داروهایی را برای درمان پیشنهاد خواهد کرد. این داروها برای کلسترول خون (LDL) بالا استاتین ها، کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) نیاسین، افزایش سطوح تری گلیسیرید نیاسین، فیبرات‌ها و اسیدهای چرب امگا۳، برای افزایش قندخون مواد بالابرنده حساسیت به انسولین مانند متفورمین، هستند.

چای سبز و سندروم متابولیک

چای سبز که از برگ گیاه Camellia sinensis تهیه می شود. به خانواده Theaceae تعلق دارد. یکی ازمحبوب ترین نوشیدنی ها در سراسر جهان است.

در مدت زمان بیشتر از سی سال دانشمندان این گیاه را با توجه به مزایای بالقوه سلامتی مورد مطالعه قرار دادند. بسیاری از اثرات مفید چای سبز مربوط به وجود کاتچین ها می-باشد. کاتچین یک فنل طبیعی و آنتی اکسیدان است.

چهار کاتچین اصلی موجود در چای سبز عبارتند از:

• اپیکاتچین (EC)
• اپیکاتچین- 3- گالات (ECG)
• اپیگالوکاتچین (EGC)
• و اپیگالوکاتچین- 3- گالات (EGCG)

که از این چهار مورد EGCG در بیشترین مقدار موجود است.

شواهدی از مطالعات آزمایشگاهی وحیوانی درباره مکانیسم های اساسی کاتچین های چای سبز و فعالیت های بیولوژیکی آنها وجود دارد. همچنین مطالعات انسانی در مورد استفاده از کاتچین های چای سبز برای درمان سندروم متابولیک مانند چاقی ، دیابت نوعدو و فاکتورهای خطرناک بیماری های قلبی و عروقی می باشد.

خاصیت آنتی‌اکسیدانی چای سبز در درمان سندروم متابولیک

نتایج مطالعه پژوهشگران دانشگاه ایالت اوکلاهاما نشان داده است که نوشیدن چای سبز یا مصرف مکمل حاوی عصاره آن شاخص های حفاظت آنتی اکسیدانی در افراد  مبتلا به سندرم متابولیک را  بهبود می‌دهد.

این مطالعه در سال 2013 به منظور بررسی اثر مصرف مکمل چای سبز بر ظرفیت آنتی اکسیدانی افراد مبتلا به سندرم متابولیک انجام گرفت. نتایج این بررسی در Nutrition Research به چاپ رسیده است.

پژوهشگران در این مطالعه، 35 فرد مبتلا به سندرم متابولیک را به صورت تصادفی به 3 گروه تقسیم کرده و به مدت 8 هفته مورد بررسی قرار دادند. گروه اول روزی 4 فنجان چای سبز، گروه دوم روزی 4  فنجان آب به همراه 2 کپسول محتوی عصاره چای سبز و گروه سوم روزی 4 فنجان آب دریافت می کردند.

نمونه خونی و اطلاعات رژیمی این افراد پیش از شروع مطالعه و در پایان 8 هفته مورد بررسی قرار گرفت. 

نتایج به‌دست آمده:

در پایان 8 هفته، در هر دو گروه دریافت کننده چای سبز و نیز کپسول عصاره  چای سبز افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی پلاسما و افزایش سطوح گلوتاتیون در مقایسه با گروه کنترل دیده شد.

مصرف نوشیدنی چای سبز و عصاره آن اثری بر میزان کاروتنوئیدها، توکوفرول و فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز نداشت.

هم چنین کپسول عصاره چای سبز موجب کاهش چشمگیر آهن پلاسما در مقایسه با میزان آن قبل از شروع مطالعه شد.

مصرف چای سبز یا عصاره آن در 8 هفته با افزایش قابل توجه ظرفیت آنتی اکسیدانی خون و سطوح گلوتاتیون در ارتباط می باشد. گلوتاتیون یک جزء اساسی از سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی بدن می باشد و از آسیب اکسیداتیو سلولی جلوگیری می کند.

نکته عملی: 

بر اساس یافته ها می توان گفت: که چای سبز دارای اثرات مثبت آنتی اکسیدانی در بیماری سندرم متابولیک می باشد. به دلیل خواص چای سبز توصیه می شود به صورت متعادل در برنامه غذایی گنجانده شود. 

چای سبز با کاهش وزن به درمان این بیماری کمک می‌کند

در تحقیق اخیرا، تأثیر چای سبز درکاهش وزن افراد مسن مبتلا به سندرم متابولیک بررسی گردید.

دراین تحقیق 45 فرد مسن مبتلا به سندرم متابولیک بصورت رندوم به دو گروه تقسیم شدند. به گروه اول سه فنجان چای سبز در روز (حاصل از یک کیسه ی یک گرمی چای) داده شد و در نحوه ی زندگی افراد گروه دوم تغییری اعمال نگردید.

 بعد از 60 روز محققین مشاهده نمودند که از نظر آماری کاهش وزن افراد مصرف کننده ی چای سبزمعنی دار است . میانگین وزن افراد این گروه درشروع آزمایش 71.5کیلوگرم بود که در انتهای 60 روز تحقیق به وزن متوسط 70.3کیلوگرم رسیده بود، اماهیچگونه تغییر معنی داری دروزن افراد گروه کنترل مشاهده نگردید.

درهر دو گروه تغییر BMIو اندازه ی دور کمر مشاهده گردید اما این کاهش در گروهی که از چای سبز مصرف می کردند، بیشتر بود.

به گفته ی نویسندگان مقاله افراد مبتلا به سندرم متابولیک دریک وضعیت مزمن بنام Metabolic chaosقرار دارند . برگرداندن پارامترهای بیوشیمیایی این افراد به حالت طبیعی کار بسیار دشواری است زیرا تداخلات هورمونی، ژنتیکی و فاکتورهای التهابی و پیری در این موضوع نقش دارند.

چای سبز، کاهش کلسترول و سندروم متابولیک

یکی از خواص چای سبز برای بدن توانایی آن در کاهش کلسترول بالا است.

مطالعه ای که در مجله پیری شناسی (سالمند شناسی) تجربی در سال ۲۰۰۹ منتشر شد، نشان داد که در موش هایی که به آنها چای سبز داده بودند کاهش LDL یا کلسترول بد و افزایش کلسترول HDL محافظ قلب، مشاهده شد.

چای سبز هم چنین مزایای خوبی برای افرادی که مبتلا به سندرم متابولیک هستند نشان داده است.

نتیجه گیری

امروزه شواهدی از اثرات مفید مصرف آنتی اکسیدان های چای بویژه کاتچین ها در پیشگیری و درمان سندرم متابولیک، دیابت نوع دو، چاقی و بیماری های قلبی عروقی وجود دارد.

باید توجه داشت که هیچ ماده غذایی در پیشگیری از بیماری ها به تنهایی موثر نیست. همراه با یک الگوی غذایی سالم  و متعادل بر پایه هرم غذایی و الگوی تحرک متناسب، چای بویژه چای سبز می تواند در جهت ارتقای سلامتی موثر باشد.

با نگاهی به: Effect of green tea